Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o umowach koncesji na roboty budowlane lub usługi, przedłożony przez Ministra Infrastruktury i Rozwoju.
Nowe regulacje wdrażają do polskiego prawa przepisy dyrektywy 2014/23/UE w sprawie udzielania koncesji (tzw. dyrektywa koncesyjna), której celem jest ograniczenie niepewności prawnej przy zawieraniu umów koncesji oraz ułatwienie realizacji projektów w formule partnerstwa publiczno-prywatnego w obszarach infrastruktury i usług strategicznych, przy jednoczesnym zapewnieniu najlepszego stosunku jakości do ceny. Ze względu na wynikającą z dyrektywy koncesyjnej skalę zmian opracowano projekt nowej ustawy. Zastąpi ona ustawę obowiązującą od 2009 r.
Najważniejsze proponowane rozwiązania:
- ustawa ma być obowiązkowo stosowana do umów koncesji na roboty budowlane i umów koncesji na usługi, których wartość jest równa lub przekracza 30 tys. euro (taki sam próg jest stosowany w przepisach o zamówieniach publicznych);
- koncesjonariusze nie będą musieli wybierać podwykonawców w trybie konkurencyjnym;
- przewidziano trzy tryby wyboru koncesjonariusza: odpowiednik przetargu ograniczonego i nieograniczonego oraz negocjacje (do tej pory wybór koncesjonariusza odbywał się jedynie w drodze negocjacji);
- wprowadzono szeroki katalog możliwych zmian umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi, np. prawo interwencji (tzw. step-in-right), czyli podmiot publiczny będzie mógł zmienić koncesjonariusza bez konieczności przeprowadzania nowej procedury przetargowej, jeśli nie będzie on sobie radził z realizacją umowy (musi to być jednak przewidziane na wstępnym etapie realizacji projektu; ma to duże znaczenie dla projektów realizowanych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego);
- ograniczono okres trwania umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi w celu wyeliminowania niekorzystnych zjawisk polegających na ograniczeniu konkurencji w dostępie do rynku (w praktyce umowa koncesji może być zawarta na dłużej niż 5 lat tylko wtedy, gdy koncesjonariusz nie jest w stanie wcześniej odzyskać swoich nakładów);
- tak jak w przypadku zamówień publicznych wykonawcy będą mogli odwołać się od decyzji zamawiającego do Krajowej Izby Odwoławczej, a następnie będą mogli też wnieść skargę do sądu okręgowego na orzeczenie KIO, co znacznie przyspieszy rozpatrywanie skarg (procedura ta zastąpi obecny tryb administracyjno-prawny, czyli składanie skarg do sądu administracyjnego);
- uwzględniono w opisie przedmiotu koncesji na roboty budowlane lub usługi szczególne warunki związane z realizacją umów koncesji m.in. odnoszące się do aspektów gospodarczych, środowiskowych, społecznych i innowacyjnych;
- zamawiający będą mogli zastrzec w ogłoszeniu o koncesji, że o zawarcie umowy koncesji mogą ubiegać się wyłącznie zakłady pracy chronionej lub inni wykonawcy, których statutowym celem jest społeczna i zawodowa integracja osób niepełnosprawnych; zamawiający będzie mógł określić minimalny procentowy wskaźnik zatrudnienia tych osób, nie mniejszy niż 30 proc. osób zatrudnionych przez zakłady pracy chronionej lub wykonawców;
- rozszerzono zakres podmiotowy stosowania umów koncesji na roboty budowlane lub usługi o zamawiających sektorowych (np. podmioty zajmujące się wydobywaniem gazu ziemnego i węgla oraz świadczące usługi publiczne w zakresie produkcji i dystrybucji energii elektrycznej), a także rozszerzono zakres przedmiotowy przez wprowadzenie odrębnych regulacji dotyczących umów mieszanych;
- wprowadzono nowe zasady szacowania wartości umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi;
- wprowadzono szczegółowe regulacje służące zapobieganiu i wykrywaniu konfliktu interesów przy zawieraniu umów koncesji na roboty budowlane lub usługi;
- powierzono prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych kompetencje dotyczące umów koncesji na roboty budowlane lub usługi oraz określono zakres współpracy w tym obszarze z ministrem rozwoju.
Dzięki nowym rozwiązaniom rząd liczy na zwiększenie udziału małych i średnich firm w wykonywaniu umów koncesji na roboty budowlane lub usługi. Z udziału w realizacji umów koncesji zostaną wykluczeni przedsiębiorcy, którzy naruszyli obowiązki wynikające z prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym oraz ochrony środowiska. W praktyce zwiększy się liczba pracowników zatrudnianych na etat, i za których odprowadzane będą składki na ubezpieczenia społeczne.
Nowe regulacje mają obowiązywać po 14 dniach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
