Oświadczenie Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej w związku ze stanowiskiem SARP w sprawie uwag Izby Architektów RP do regulaminu Konkursu na opracowanie koncepcji architektonicznej budynku Europejskiego Centrum Filmowego CAMERIMAGE w Toruniu...
Oświadczenie Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej
w związku ze stanowiskiem SARP w sprawie uwag Izby Architektów RP do regulaminu Konkursu na opracowanie koncepcji architektonicznej budynku Europejskiego Centrum Filmowego CAMERIMAGE w Toruniu oraz innych konkursów
Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej, jako ustawowy reprezentant interesów zawodowych architektów w Polsce, zawsze będzie stała na straży godnych i należytych warunków wykonywania zawodu, gwarantujących architektom, członkom izby, prawo dostępu i pozyskania pracy na warunkach określonych obowiązującymi przepisami prawa powszechnego.
W szczególności Izba Architektów RP podejmuje i będzie podejmować wszelkie działania związane z zapewnieniem równego udziału architektów, posiadających prawo wykonywania zawodu w Polsce i na terenie Unii Europejskiej, tj. posiadających uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej i wpisanych na listę członków samorządu, w postępowaniach i zamówieniach finansowanych ze środków publicznych. Izba sprzeciwia się praktykom pozamerytorycznej selekcji i nieuzasadnionej eliminacji uczestników konkursów architektonicznych, poprzez przenoszenie ustawowego obowiązku zarządzania konfliktem interesów z zamawiającego na architekta.
Izba Architektów RP wskazuje, że zgodnie z art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych: „Kierownik zamawiającego, członek komisji przetargowej oraz inne osoby wykonujące czynności związane z przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia po stronie zamawiającego lub osoby mogące wpłynąć na wynik tego postępowania lub osoby udzielające zamówienia podlegają wyłączeniu z dokonywania tych czynności, jeżeli po ich stronie występuje konflikt interesów.”. Jednocześnie zgodnie z art. 335 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych „członkowie sądu konkursowego są bezstronni. Do członków sądu konkursowego przepis art. 56 stosuje się odpowiednio”. Przepis art. 56 ustawy PZP nie przewiduje, w przypadku zaistnienia konfliktu interesów, wykluczania uczestników postępowania konkursowego, ale nakłada taki obowiązek na zamawiającego. Zamawiający tym samym ma obowiązek takiego doboru osób działających po jego stronie, aby konflikt interesów wyeliminować. Jednocześnie, zgodnie z art. 109 ust. 1 pkt. 6 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych, z postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający może wykluczyć wykonawcę „jeżeli występuje konflikt interesów w rozumieniu art. 56 ust. 2, którego nie można skutecznie wyeliminować w inny sposób niż przez wykluczenie wykonawcy”.
Zatem możliwość wykluczenia architekta na skutek zaistnienia konfliktu interesów, jest możliwa wyłącznie w sytuacji, w której zamawiający wykaże, że nie miał możliwości jego eliminacji w inny sposób. Skoro zaś zamawiający może zmienić skład sądu konkursowego, brak jest podstaw prawnych i faktycznych do wykluczania architekta, biorącego udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, a tym bardziej wykluczenia z konkursu poprzedzającego to postępowanie.
Izba Architektów RP podkreśla, że należyte warunki wykonywania zawodu muszą być również spełnione przy zagwarantowaniu przestrzegania, należnych architektom praw, wynikających z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Niedopuszczalne jest, by autor wygranej koncepcji nie mógł kontynuować swojej twórczej myśli w dalszych fazach projektu oraz utracił nadzór nad tym, co w dalszych etapach będzie się działo z jego koncepcją, bo jest zmuszony do przekazania wszystkich praw autorskich za nagrodę w konkursie.
Krajowa Izba Architektów RP oraz okręgowe izby architektów, wpisane na listę podmiotów posiadających prawo do wnoszenia środków ochrony prawnej od specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub konkursów, mają nie tylko prawo, ale przede wszystkim obowiązek reagowania w każdej sytuacji, w której prawa architekta mogą być naruszone lub ograniczone w sposób nieuprawniony.
Stanowisko w sprawie konkursu Camerimage, przedstawione na stronie internetowej Zarządu Głównego SARP, jest sprzeczne z zasadami reprezentacji środowiska zawodowego architektów i niezgodne ze stanem prawnym obowiązującym w Rzeczypospolitej Polskiej, a podpisane zostało przez osoby nie posiadające prawa wykonywania zawodu architekta.
Warszawa, 20 kwietnia 2021 r.
Małgorzata Pilinkiewicz, Architekt IARP Wojciech Gwizdak, Architekt IARP
Prezes Krajowej Rady Izby Architektów RP Sekretarz Krajowej Rady Izby Architektów RP
